Η λεβάντα, γνωστή ως Λαμπρή ή Χαμολίβανο, ήταν διαδεδομένη και στην αρχαία Ελλάδα.

Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη λεβάντα για να αρωματίζουν το νερό των λουτρών τους, αλλά και για την παρασκευή αρωματικών σαπουνιών και ηρεμιστικών βάλσαμων.

Λεβάντα για τις εταίρες και τις …παρθένες

Σύμφωνα με αναφορές, οι εταίρες χρησιμοποιούσαν αιθέριο έλαιο λεβάντα για να αρωματίζουν την αναπνοή τους.

Επίσης, οι παρθένες κοπέλες που θυσιάζονταν στους θεούς, ήταν στολισμένες με άνθη από λεβάντα.

Οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη λεβάντα για ιατρικούς σκοπούς.

Αναφορές για τις θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις της λεβάντας, υπάρχουν, επίσης, από τον δεύτερο σπουδαιότερο ιατρό της Αρχαιότητας μετά τον Ιπποκράτη, τον Γαληνό, το γιατρό Θεόφραστο (3^ος αιώνας π.Χ.) και τον φιλόσοφο Διογένη (4^ος αιώνας π.Χ.).

Ο Διογένης αναφέρει ότι, σε αντίθεση με τους Αιγύπτιους που άλειφαν με λεβάντα το κεφάλι τους, ο ίδιος άλειβε με λεβάντα τα πόδια του. Με τον τρόπο αυτό το άρωμα λεβάντας ανέβαινε σε όλο το σώμα του.

Χρήσεις της λεβάντας στην αρχαία Ελλάδα

Ο Διοσκουρίδης ο Αναζαρβέας (1ος μ.Χ. αιώνας) στο διάσημο σύγγραμμα του De Materia Medica αναφέρει πως η κατανάλωση λεβάντας βοηθάει στην ανακούφιση από τη δυσπεψία, τους πονοκεφάλους και τον ερεθισμό του λαιμού.

Επίσης, τη θεωρούσε κατάλληλη  για εξωτερική χρήση ως προς τον καθαρισμό πληγών και την ανακούφιση από καψίματα και δερματικές παθήσεις.

Ως προς το είδος Lavandula Stoechas αναφέρει: «… γεννάται εν τοις κατά Γαλάτιαν νήσοις αντίκρυ Μασσαλίας, καλούμενας Στοίχασιν, όθεν και την επωνυμίαν έσχηκεν».

Αναφέρει δε ότι με τη λεβάντα έφτιαχναν ένα κρασί τον «στοιχαδίτης οίνος» και το «στοιχαδικό ξύδι» τα οποία τα χρησιμοποιούσε στην επιληψία αλλά και για την ψύξη των πλευρών και των νεύρων. Επιπλέον συνιστούσε τη λεβάντα για πόνους του θώρακα.

Τη λεβάντα χρησιμοποίησαν μετά τους αρχαίους Έλληνες και οι Ρωμαίοι. Οι στρατιώτες κουβαλούσαν μαζί τους λεβάντα στις εκστρατείες για να περιποιούνται τραύματα. Επίσης, την άπλωναν σε δωμάτια ασθενών για να «καθαρίζουν» τον αέρα.

Η λεβάντα «ξεχάστηκε» για αιώνες αλλά έκανε την εμφάνιση της ξανά στα μέσα του Μεσαίωνα. Μοναχοί την καλλιέργησαν σε μοναστήρια και αξιοποίησαν τις ιδιότητες της, για να φτάσουμε τον περασμένο αιώνα όταν αξιοποιήθηκε στην αρωματοθεραπεία, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αλλεπάλληλες κλινικές μελέτες που αποδεικνύουν και ιατρικά τις θεραπευτικές της χρήσεις.

Διαβάστε περισσότερα για την ιστορία της λεβάντας, τα είδη της και τις θεραπευτικές ιδιότητες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις που έχει η λεβάντα, έγιναν γνωστές με το πέρασμα των αιώνων από την αρχαία Αίγυπτο και Ελλάδα στην Ευρώπη, κυρίως μετά τον 6ο αιώνα μετά Χριστό.

Τα θεραπευτικά γιατροσόφια διαδόθηκαν στο Μεσαίωνα από τους μοναχούς που καλλιεργούσαν λεβάντα στους κήπους των μοναστηριών.

Για πολλούς αιώνες η λεβάντα χρησιμοποιούνταν για τον πονοκέφαλο, την υστερία, τη νευρική ταχυπαλμία, τα αρθριτικά, το  έλκος, τους πόνους στα δόντια, τους κολικούς και τα κρυώματα.

Βότκα με λεβάντα!

Μάλιστα μια Γερμανίδα καλόγρια (1098-1179) είχε ανακαλύψει γιατροσόφι για τις ημικρανίες, με την χρήση ροφήματος λεβάντας μαζί με βότκα και τζιν ή μπράντυ. «Αφέψημα λεβάντας σε βότκα, τζιν ή μπράντυ κάνει θαύματα!» έλεγε, σύμφωνα με τις αναφορές, η καλόγρια…

Εξάλλου, η βενεδικτινή μοναχή αγία Χιλντεγκαρντ τη Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας 12ο αιώνά καλλιεργούσε λεβάντα στον κήπο της για την παρασκευή κολόνιας.
Η λεβάντα στην Αγγλία

Η βασίλισσα Βικτόρια είχε δώσει εντολή να χρησιμοποιείται λεβάντα στα ανάκτορα. Μάλιστα φέρεται να έλεγε ότι προμηθευόταν το αιθέριο έλαιο λεβάντα από μια κυρία που το χρησιμοποιούσε σαν αρωματικό και απολυμαντικό.

Λεβάντα και ιατρική

Ο Ζαν Βαλνέ χρησιμοποιούσε εκτεταμένα αρωματικά φυτά για τις αντισηπτικές και επουλωτικές τους ιδιότητες. Ως προς τη λεβάντα διαπίστωσε ότι το ως αιθέριο έλαιο σκοτώνει τον βάκιλο της φυματίωσης σε αραίωση 0.2% και τον σταφυλόκοκκο σε 4.5% καθώς επίσης το βάκιλο του τύφου 4.5% και τον βάκιλο της διφθερίτιδας σε 5% και συνιστούσε να ψεκάζεται λεβάντα σε αραίωση 2% για απολύμανση θαλάμων ασθενών, χειρουργείων και κλινικών.

Ως γιατροσόφι η λεβάντα χρησιμοποιήθηκε για τα αρθριτικά, την κόπωση και τον πονοκέφαλο.

Στην Αγγλία χρησιμοποιήθηκε το αφέψημα της λεβάντας για τον πονόλαιμο, πονόδοντο και για την καρδιά.

Η βασίλισσα Ελισάβετ Α’ της Αγγλίας έπινε τουλάχιστον 10 φλιτζάνια αφέψημα λεβάντας επειδή έπασχε από ημικρανίες και για να ηρεμεί τα ευέξαπτα νεύρα της.

Την ίδια περίοδο λεβάντα έπινε για τις ημικρανίες και ο Λουδοβίκος 14^ος στη Γαλλία.

Η λεβάντα ήταν αγαπημένο φυτό για τους Χριστιανούς της εποχής, καθώς θεωρούσαν ότι η λεβάντα προστατεύει από το κακό.

Κατά την διάρκεια μεγάλου λοιμού στο Λονδίνο του 17ου αιώνα, πίστευαν ότι ένα ματσάκι λεβάντας, που το έδεναν στον καρπό του χεριού τους, τους προστάτευε από την αρρώστια.

Στην Αγγλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι ερωτευμένοι αντάλλασσαν άνθη λεβάντας ως σύμβολο αφοσίωσης.

Επίσης, ήταν έθιμο να αρωματίζουν τα ρούχα γάμου με λεβάντα
Τον 19ο αιώνα κάθε κυρία είχε μαζί της ένα φιαλίδιο λεβάντας σε περίπτωση λιποθυμίας.
Ήταν ένα από τα πιο αγαπημένα φυτά σε παρτέρια κατά την περίοδο Τύδορ όσο και κατά τους ελισαβετιανούς χρόνους.

Η λεβάντα στη Γαλλία

Αποτελεσματικά χρησιμοποιήθηκε η λεβάντα κατά της πανούκλας τον 17^ο αιώνα και στη Γαλλία.

Ειδικότερα, μια μεγάλη πανούκλα είχε πέσει το 1630 στην Τουλούζη της Γαλλίας. Τέσσερις κλέφτες λεηλατούσαν την πόλη χωρίς να αρρωσταίνουν. Όταν τελικά τους πιάσανε, ο δικαστής αποφάσισε να αλλάξει την θανατική τους καταδίκη αν αποκάλυπταν το μυστικό των συστατικών του μυστηριώδους αφεψήματος το οποίο τους έδωσε ανοσία από την αρρώστια.

Η φόρμουλα αυτή σήμερα είναι γνωστή ως «Το ξύδι των τεσσάρων κλεφτών» η οποία από αποτελείται ξύδι εμποτισμένο με θυμάρι, λεβάντα, δεντρολίβανο και φασκόμηλο. Εκατό χρόνια αργότερα η πανούκλα χτύπησε ξανά στην Μασσαλία. Τότε οι βοτανολόγοι πρόσθεσαν και ένα πέμπτο συστατικό το σκόρδο.

Τον 19ο αιώνα ένας γάλλος αποστάκτης της φόρμουλας πούλησε αυτή τη φόρμουλα σε μοναχούς, ιερείς και γιατρούς. «Πιες στο με άδειο στομάχι το πρωί, τρίψε τους κροτάφους σου μ’ αυτό και βρες έξω στην ηρεμία και συνάντησε αρρώστους».

Εξάλλου, ήδη από τον 16ο αιώνα η λεβάντα χρησιμοποιούνταν στη Γαλλία για τη πρόληψη μολύνσεων.
Οι αρωματοθεραπευτές στην πόλη Γκρας της Γαλλίας έφτιαχναν γάντια από δέρμα ζώου και τα αρωμάτιζαν με αιθέριο έλαιο λεβάντας, όταν ξέσπασε επιδημία δεν προσβλήθηκαν. Έτσι γλύτωσαν από την επιδημία χολέρας που είχε ξεσπάσει τότε.
Στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο

Κατά την διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου πολέμου το αιθέριο έλαιο της λεβάντας χρησιμοποιήθηκε ως αντισηπτικό στα τραύματα των στρατιωτών.

Ειδικότερα, ο Γάλλος γιατρός Τζιν Βαλνέτ χρησιμοποίησε αιθέριο έλαιο λεβάντας για να γιατρέψει πληγές και τραύματα των στρατιωτών κατά τη διάρκεια του Α’ παγκόσμιου πολέμου.

Επίσης, η λεβάντα ήταν γιατρικό στην αντιμετώπιση χρόνιων δερματικών παθήσεων, ενώ χρησιμοποιούνταν για να απολυμαίνουν τους τοίχους και τα πατώματα.

Στα ευρωπαϊκά σπίτια άπλωναν λουλούδια στο δάπεδο του σπιτιού για να διώχνουν τα έντομα. Επίσης, κρεμούσαν στα δωμάτια βαμβακερά σακουλάκια με κουρελάκια βουτηγμένα στο αιθέριο έλαιο λεβάντας για να διώχνουν τις μύγες και τους σκόρους.

Στις αρχές του περασμένη αιώνα ο Leclerc διαπίστωσε ότι η λεβάντα «αμβλύνει την ευαισθησία στον πόνο» και καταπολεμά τον πυρετό.

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι η λεβάντα είναι τονωτική και καρδιοτονωτική σε υψηλές δόσεις. Επιπλέον συνιστάται για τις λοιμώξεις των γαγγλίων που οφείλονται στην φυματίωση και για την αναιμία που οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου και για τη λευκόρροια.
Κατά τον 20ο αιώνα με την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης μειώθηκε η χρήση της λεβάντας ως θεραπεία. Όμως συνέχισε να κρατά το κύρος της στον απλό κόσμο. Γι’ αυτό η χρήση της επεκτάθηκε σε αρώματα, στην χειροτεχνία, στα ποτ πουρί, και στα αρωματοθεραπευτικά εργοστάσια.

Αρωματοθεραπεία

Μετά την ανάπτυξη της ιατρικής και της φαρμακολογίας η λεβάντα έχασε την θέση της ως επίσημο γιατρικό σε πολλές παθήσεις, αν και παρέμεινε θαυματουργό γιατροσόφι για τον απλό κόσμο.

Όμως το μοναδικό του άρωμα με τα θαυματουργά φυσικά συστατικά, δεν ξεχάστηκε. Αντίθετα αξιοποιήθηκε από την αρωματοποιία, καθώς αποτελεί συστατικό σε πολλά αρώματα.

Κατά την δεκαετία του ’20 ο Γάλλος φαρμακοποιός Ρενέ Γκατφοσέ έκαψε το χέρι του ενώ εργαζόταν στο εργαστήριο του. Αμέσως έβαλε το καμένο χέρι σε ένα μπολ με αιθέριο έλαιο λεβάντα για να ανακαλύψει ότι ήταν γιατρικό. Ο πόνος σταμάτησε, ενώ δεν έμεινε σημάδι καψίματος.

Αυτή η ανακάλυψη τον οδήγησε σε νέα πειράματα ώστε σταδιακά η λεβάντα και άλλα αρωματικά φυτά να χρησιμοποιούνται στη σύγχρονη αρωματοθεραπεία.

Επίσης, ακολούθησαν αλλεπάλληλες κλινικές μελέτες μέχρι και σήμερα σε πανεπιστήμια και νοσοκομεία που αποδεικνύουν στην πράξη τις θεραπευτικές ιδιότητες που έχει η λεβάντα.

Διαβάστε περισσότερα για την ιστορία, τις θεραπευτικές ιδιότητες και τα είδη της λεβάντας πατώντας εδώ